Diz Protezi
Diz protezi ameliyatı nedir?
Diz protezi ameliyatı, aşınmış ve kireçlenmiş olan eklem yüzlerinin temizlenip,
yeni yüzeyleme işlemi için metal ve plastik benzeri maddeden imal edilen
parçaların yerleştirilmesiyle yapılan yeni bir eklem oluşturulması işlemidir.
Diz protezi ameliyatı kimlere yapılır?
Ameliyat dışı tüm tedavilerin (istirahat, ilaçlar, fizik tedavi yöntemleri, baston
kullanımı ve eklem içi enjeksiyonlar gibi) denendiği fakat diz ağrıları
geçmemiş ve yürüme, merdiven çıkma gibi günlük aktiviteleri kısıtlanmış
hastalarda diz protezi ameliyatı olmak uygundur.
Diz protezi ameliyatı hangi yaşta yapılır?
Genel olarak hastanın 60-80 yaşları arasında olması tercih edilir, fakat romatizmal
hastalıklarda eklem yüzeyinin tahribatı erken yaşlarda da olabileceği için
protez ameliyatı yapılabilir.
Diz protezi ameliyatı nasıl yapılır?
Uyuşturma işlemi yapıldıktan sonra, dizin önünden yapılan cerrahi kesi ile diz
eklemine ulaşılır. Eklemi oluşturan kemiklerin yüzlerindeki aşınmış kıkırdak
dokusu kesilerek çıkartılır, daha sonra seçilen protez parçaları, kemik
çimentosu (polimetil metakrilat adı verilir) ile hazırlanan kemik yüzeylere
tutturulur.
Diz protezi ameliyatı ne kadar sürer?
Diz protezi ameliyatı yaklaşık bir ila iki saat arasında sürer. Ameliyat sonrası ağrı
kontrolü için ağrı pompaları kullanılır. Ertesi gün diz hareketlerine başlanır
ve yardımla ayağa kalkılır. Oda ve koridor içinde rahat yürüyebilir hale
geldiğinizde hastaneden taburcu olabilirsiniz. Bu süre, hastadan hastaya çok
farklılık göstermekle birlikte 3 ile 7 gün arasında değişebilir.
Diz protezi ameliyatı sonrasında ne zaman yürüyebilirim?
Kısa cevabım; hemen :)
Uygulanan uyuşturma işleminin tipine göre süreç değişebilir.
Diz protezi yapılan hastalarda diz ağrılarında belirgin bir azalma ve
yürüme/merdiven inip çıkma gibi günlük yaşam aktivitelerini yapmada belirgin bir
iyileşme elde edilir.
Hastaneden taburcu olduğunuzda yürüteç ile ev içinde yürüyüş yapma imkanınız
olacaktır. Ağrınızın belirgin olarak düzelmesi ve bağımsız sokağa çıkmanız, her
hasta için farklı olmakla birlikte 1 ila 2 ay arasındadır.
Total diz protezi sonrası koşma, sıçrama gerektiren sporlar ve ağır işlerin yapılması
uygun değildir, bu tip aktiviteler protezin ömrünü kısaltacaktır. Yürüyüş, yüzme
gibi zorlayıcı olmayan sporlar yapılabilir. Araba kullanmakta bir mahsur yoktur.
Diz protezi ameliyatı sonrasında namaz kılabilecek miyim?
Diz protezi ameliyatı sonrası yere tam çömelmek veya namaz kılmak sıklıkla
mümkün değildir. Son yıllarda, diz hareket açıklığını artıran teknikler ve
tasarımlar uygulanıyor olsa da, hastaların ayaklarını altlarına alıp oturmaları
diz protezinin ömrünü kısaltacaktır.
Diz protezi ameliyatı sonrasında manyetik rezonans görüntülemesi (MR)
çektirebilir miyim?
Modern diz protezlerinin çoğu MR uyumlu bir metal olan krom kobalt alaşımından
imal edilir. Hastalara MR çekilmesinde bir sorun yaşanmaz. 1990’dan önce
yerleştirilmiş olan bir diz proteziniz var ise, MR uyumu açısından markası
veya metal alaşımını doktorunuza danışmanız uygun olur.
Diz protezinin bir ömrü var mıdır?
Total diz protezini oluşturan metal ve plastik parçalar, zamanla sürtünmeye bağlı
olarak aşınır. Uygun cerrahi teknik ve modern protez tasarımları kullanılarak
yapılan diz protezlerinin ömrü günümüzde 15-20 yıla kadar uzamıştır.
Gevşeyen diz protezleri, çoğu hastada ikinci bir ameliyat ile çıkartılıp yeniden
protez yerleştirilebilir, ancak ikinci protezin ömrü, ilki kadar uzun değildir.
Aşınma, gevşeme gibi sorunlara erken tanı koymak amacıyla, yakınmanız olmasa
bile düzenli aralıklarla muayene ve röntgen incelemeleri ile diz protezinizin
kontrol edilmesi uygundur.
Diz protezi ameliyatından sonra hangi sorunlar görülebilir?
En sık görülen sorun, bacağınızdaki kan akımının yavaşlamasına bağlı olarak toplar
damarlarınızda pıhtı oluşmasıdır (derin ven trombozu). Bunu önlemek için
ameliyattan sonra kanı sulandıracak ilaçlarla koruyucu tedavi uygulanır. Bu
tedavi, gerektiğinde 20 güne kadar uzatılabilir. Ameliyat sonrasında erken
dönemde diz hareketi ve yürüyüşlere başlamak ve hareketsiz kalmaktan
kaçınmak, bu riski azaltacaktır.
Total diz protezinden sonra, enfeksiyon yani protezin iltihaplanması % 0.1
ile %2 arasında görülür. Vücudun başka bir yerinde (ör. İdrar yolunda,
dişlerde) enfeksiyon olması, şeker hastalığı ve başka kronik hastalıkların
varlığı bu riski artırabilir.
Ameliyat öncesinde vücudun başka bir yerinde olabilecek enfeksiyonların tedavisi
gereklidir.
Ameliyat sırasında koruyucu antibiyotik tedavisi yapılır ve cerrahi sırasında özel
önlemler alınarak enfeksiyon riski azaltılır.
Total diz protezinde enfeksiyon gelişirse, tekrarlayan cerrahiler, protezin çıkartılıp
antibiyotik tedavisi ve belirli bir süre sonra tekrar yerleştirilmesi gibi
işlemler gerekli olabilir.
Başlıca sayılanların dışında, yara iyileşmesi sorunları, damar veya sinir
yaralanmaları, protezin bazı parçalarının yerinden çıkması, protez çevresi
kırıklar, protezin kendisinde kırıklar gibi sorunlar görülebilir ancak bunlar
çok nadirdir.
Diz protezi ameliyatından sonra enfeksiyondan korunmak için ne
yapılmalıdır?
Kana karışan bakterilerin diz protezinize ulaşarak oraya yerleşmesi ve enfeksiyon
oluşturması riski vardır. Protez ameliyatından sonraki ilk iki yıl içinde diş
veya idrar yolları ile ilgili bir cerrahi işlem geçirecekseniz, mutlaka
öncesinde antibiyotik kullanmanız gerekir. Özellikle diş çekimi, taş temizliği
ve kanal tedavisi gibi işlemlerden bir saat önce uygun bir antibiyotik ile
enfeksiyondan korunma önemlidir. Antibiyotiğin dozu ve süresi için mutlaka
ortopedi doktorunuza danışmanız uygun olacaktır.
Ayrıca ayak bakımına dikkat etmeniz, ayak ve tırnak enfeksiyonu bulguları
ortaya çıkarsa doktorunuzu bilgilendirmeniz gerekir.